Montessori Eğitimi Nedir?

Dünyada eğitim anlayışı ve ideolojilerinin yükseldiği, çocuk eğitiminin büyük kıymet arz ettiği, son yıllarda en çok önerilen ve uygulanan sizin ve çocuğunuzun zihnini özgürleştirecek Montessori eğitimini anlatıyoruz.

Özgür niyet, yaratıcılık ve şahsî yeteneklerin ön plana çıktığı Montessori eğitimi; anne ve babaların sahiden araştırıp, çocuklarına uygulamak için araştırıldığı hususların başında geliyor. Son yıllarda dünyada en çok tercih edilen eğitim yaklaşımlarından olan Monstessori eğitimini gelin bir arada inceleyelim.

Montessori eğitimi nedir?

İtalyan tabip Maria Montessori’nin 1900’lü yılların başında, öğrencileriyle bilimsel deneyler yaparak temellerini attığı Monstessori eğitimi, aslında 2019-2020 yıllarında parlamaya başladı.

Temelde çocuğun ferdi maharetleri, ilgi alanları, öğrenme suratı ve karakter özelliklerine nazaran uygun olarak tasarlanan bir pedagoji olan Montessori eğitiminde çocuk, özgür seçimleriyle daha başarılı bir birey haline gelebilir.

Montessori’ye nazaran aşağıdaki bahislerden hoşlanıyordu:

• Özgür seçimlerden,
• Yanlışlarını kendilerinin kontrolünden,
• Hareket etmekten,
• Sessizlikten,
• Toplumsal bağlantılarının kendilerinin belirlemesinden,
• Etrafın sistemli ve pak olmasından,
• Özgürlüğe dayalı bir disiplinden,
• Kitapsız okuma ve yazmadan,
• Alıştırmaların tekrarlarından.

Ayrıyeten çocuklar, aşağıdaki mevzulardan hiç hoşlanmıyorlar:

• Ödüllerden,
• Cezalardan,
• Yetişkinler tarafından programlanan eğitimlerden,
• Oyuncaklardan,
• Öğle uykularından,
• Öğretmen masasından,
• Toplu derslerden.

6 Ocak 1907’de kurulan Montessori çocuk konutunda yapılan bu müşahedeler; asıları aşan bu eğitim modelinin temellerini atıyor. Burada gözlemlenen en büyük farkındalık, çocukların aradıdığı şey bir otoriteden çok herkesin eşit olması. Çocuğun kendi seçimlerinin; diğerlerinin ona isteklendirdiği şeylerin yerine geçmesi, yanılgıların denetlenebilirliği arttırıyor.

Montessori eğitiminde metot değil, insan kişiliği kıymetlidir:

Çocuk özeldir, tektir: Tüm çocuklar doğduğunda tektir ve özeldir. Aile de çocuğunu şekillendirmek yerine kendisini bulmasına müsaade vermelidir.

Şahsına münhasırdır: Çocukların karakterleri kendilerine özeldir. Dış müdahaleler, çocuğun kişiliğini yanlış formda yapılandırılabilir.

Çocuk istediği kadar tekrar edebilir: Her çocuğun manaya, anlamlandırma formu birebir değildir. Çocuk istediği kadar tekrar eder ve bir sonuca varana kadar tıpkı şeyleri tekrar tekrar yapabilir. Öğrenmede herkesin farklı bir ritmi vardır.

Çocuk geleceğin ve insanların mimarıdır: Çocuk kendi kendinin mimarı akabinde geleceğin mimarıdır. Kendini tanıyan ve daha yeterli bir geleceği inşa edecek çocuklar kendi geleceklerini inşa edeceklerinin farkına varırlar.

Çocuk kendi kişilik modelini biçimlendirir: Özgür bir çocuk kendini keşfettikçe kişilik modelini biçimlendirir. Kendini maddesel dünyadan soyutlayarak gelecekte olmak istediği kişiyi yaratır.

Çocuk hazırlanmış etrafa nazaran hareket eder: Montessori’ye uygun olarak hazırlanmış gereçlerden kişisel olarak istediklerini seçerler ve ellerindeki gereçler kadar hayal güçlerini geliştirirler.

Çocuk İstediği vakit istediği yerde çalışır: Montessori’de çocuk istediği vakit, istediği yerde çalışır. Özgür olarak kararlarını kendi verir lakin unutmamak gerekli muhakkak bir müddet sonra çocuk telkinciye muhtaçlık duyabilir.

Çocuk yanılgıyı kendisi bulur ve düzeltir: Çocuk kendi kusurunu kendi keşfeder ve düzeltir. Malzeme ya da manevî bir kusurun sonucunu kendisi görerek bununla başa çıkıp düzeltir.

Montessori eğitimine takviye olacak gereçleri nelerden oluşur?

• Doğal oyuncaklar
• Deniz kabukları
• Kartonlar
• Yapboz, huni, sayı blokları
• Ahşap oyuncaklar
• Meskende kolay bulunabilecek herşey

Montessori gereçleri konutta bulabileceğiniz rastgele bir şeyle çok kolay yapılabilir. Konutunuza gelen kargolardan çıkan köpükler, makarnalar, bantlar, bir salata kasesi içindeki su… Her şey Montessori eğitimi için malzeme olabilir. Burada kaç yaş çocuğuna aktiflik yapacağınız çok kıymetli.

Konutunuzun için de bir Montessori olması gerekiyor:

• Günlük hayat maharet malzemeleri
• Duyu eğitimi malzemeleri
• Matematik gereçleri
• Lisan bilgisi malzemeleri
• Kozmik eğitim malzemeleri

Konutunuzun içinde kimin Montessori rehberi olacağı hayli kıymetlidir. Çocuk malzemesi rehberden alır, neyle oynadığını anlar ve sonunda onun hakkında bir fikir edinip ustalaştığında rafa kaldırılır. Bu ustalaşma basamağını birden fazla vakit yanlış yorumluyor ve “sıkılmak” olarak geçiştiriyoruz. Lakin aslında çocuğun oynadığı bir oyuncağı anlaması ve ustalaşması çok kıymetlidir. Temel fonksiyonunu anladığı gereci, geliştirmeye başladığında onda ustalaştığını anlayabilirsiniz.

Çocuk istediği gereci (oyuncağı) seçebilir, fakat unutmayın ki öteki bir gereç almak için elindekini kesinlikle rafa kaldırması gereklidir ve bu sıkılmak değildir. Tüm bu süreç çocuğun öğrenmesini kolaylaştırır, küçümsenmemesi gerekir.

Meskeninizde yapabileceğiniz çok kolay Montessori aktiflikleri var:

Montessori yolu ile çocuğunuzun yaşına nazaran aktiflik yapabilirsiniz. Örneğin çocuğunuzun duyu gücünün gelişmesi için “duyu eğitimi malzemelerini” kullanabilirsiniz. Bir fırın tepsisinin içine salatalık kesip koyarak bebeğinizi özgür bırakıp dokunsal duyularının gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz. Çocuğunuzun yaşına nazaran daha komplike

Bu etkinliklerde muhakkak neyi nasıl yapması gerektiğini söylememelisiniz. Çocuk her şeyi kendisi keşfetmeli. Burada fakat telkinci olabilirsiniz. “Şunu yapsak daha mı güzel olur?” üzere cümleler, “yapmalısın, yapacaksın” cümleleri yerine tercih edilmelidir.

Montessori eğitimin uygun bir çocuk odası nasıl kurulur?

• Erişebilirlik
• Kategorizasyon
• Ulaşılabilirlik
• Ülkü Yükseklik

Bu ayrıntılara dikkat ettiğinizde aslında Montessori’ye uygun bir çocuk odası heyetimi epey kolay bir süreçtir. Temel olanın çocuğun eşyalarına, oyuncaklarına ailesine ya da birine gereksinim duymadan çabucak erişebilmesidir. Mu-utlaka her eser kümesi kategorize edilmiş olmalı ve çocuğunuz, aradıklarını kendi alanında bulunmalıdır. Dilek ettikleri çocuğunuzn erişebileceği kadar yükseklikte olmalı, ulaşabileceği rahatlıkta bulunmalıdır. Özcesi oyuncaklarını katiyetle bir baza ya da dolap içerisinde kilitlememeniz gerekiyor. Ayrıyeten çocuğunuzun yatağı da ülkü boyutta olmalı istediği vakit girip çıkabilmelidir.

İnternetten Montessori eğitimine uygun malzemeleri satın alırken dikkat edin:

Türkiye’de yeniden birçok ebeveyni Montessori gereci satışında suistimal etmekteler. Aradığınız eserleri konutta kendinizin yapabileceğini, yatak vb. eşyalar alacakken “sadeliği” seçmeniz gerektiğini unutmayın. Montessori eğitim kurumları konusunda da mutlaka okullardaki öğretmenlerin Montessori eğitimi olduğu konusunda emin olmanız gerekiyor. Montessori’nin bebeklikten itibaren başlayıp uzun bir süreç olduğunu da aklınızdan çıkarmayın.